Skip to main content

Situatie School

Als school kun je een hele belangrijke rol hebben in het bieden van steun aan kinderen met zorgen thuis. Kijk maar eens in het filmpje hieronder hoe deze lerares dat doet (film door Beeldvang). Aan de hand van deze film stellen we 5 vragen. Ga voor jezelf na wat het juiste antwoord is. Wanneer je op een antwoord klinkt, wordt de feedback direct zichtbaar.

Herkennen: Juf Ilona vertelt dat ze de kinderen 5 dagen in de week ziet. Ze leert de kinderen dus goed kennen. Hierdoor valt het haar op dat kinderen soms anders binnenkomen dan dat ze naar huis gaan. Wat kan Juf Ilona hiermee het beste doen?

A. Niet meteen iets doen, laten we het eerst een tijdje aankijken

Bijna goed 😐.

Je onderbuikgevoel is een goeie raadgever, daar mag je op vertrouwen. Als je twijfelt kun je het even aankijken, maar blijf het in de gaten houden. Maak je onderbuikgevoel bespreekbaar met het kind, maar ook met collega’s.

Let op wat anders is dan anders, bijv:

  • Een kind dat normaal heel stil is en opeens druk gedrag vertoond of andersom.
  • Reageert een kind met heftige emoties (snel boos of geïrriteerd) op een relatief klein situatie.
  • Een kind vraagt regelmatig negatieve aandacht.
  • Een kind trekt zich helemaal terug en heeft geen interactie met anderen.
  • Een kind wordt aanhankelijk bij de leerkracht

Voor meer signalen zie de website.

B. Het kind een aai over z’n bol geven en doorgaan met de les

Helaas ☹️.

Het is fijn wanneer je een kind extra aandacht geeft. Wanneer dit het enige is dat je doet, maak je je onderbuikgevoelens echter niet bespreekbaar. Een kind voelt zich echt gezien, wanneer je de signalen die je oppikt ook met hem/haar bespreekbaar maakt op een rustig moment (bijv. tijdens pauze of na de les). Wil je meer weten welke signalen kunnen duiden op zorgen thuis, zie de website.

C. Vertrouwen op haar buikgevoel en een moment zoeken om hierover te praten

Helemaal goed 😀.

Je onderbuikgevoel is een goeie raadgever, daar mag je op vertrouwen. Door jouw onderbuikgevoel bespreekbaar te maken zorg je ervoor dat het kind zich gezien voelt.

Let op wat anders is dan anders, bijv:

  • Een kind dat normaal heel stil is en opeens druk gedrag vertoond of andersom.
  • Reageert een kind met heftige emoties (snel boos of geïrriteerd) op een relatief klein situatie.
  • Een kind vraagt regelmatig negatieve aandacht.
  • Een kind trekt zich helemaal terug en heeft geen interactie met anderen.
  • Een kind wordt aanhankelijk bij de leerkracht

Voor meer signalen zie de website.

Ga door naar Vraag 2 »

Praten met het kind: Een kind in de klas van juf Ilona neemt haar in vertrouwen en vertelt dat het ’s avonds niet kan slapen omdat de buren iedere avond harde muziek draaien of ruzie maken. Het kind is bang dat de buurman boos wordt op haar en heeft het nog niet verteld aan haar ouders.

A. Je denkt: “het zal wel meevallen”, want dit kind maakt overal een drama van

Helaas ☹️.

Als je er bij voorbaat al van uitgaat dat een kind wel zal overdrijven, luister je niet met oprechte interesse naar het verhaal van het kind. Door echt te luisteren naar het verhaal en de last van het kind, win je het vertrouwen van een kind. Daardoor zal het kind ook bij zorgen thuis eerder naar je toe komen. Het is ook belangrijk om door te vragen. In dit scenario vertelt het kind dat er geluidsoverlast is bij de buren waardoor zij/hij niet kan slapen. Echter vertellen kinderen soms een halve waarheid. Het is goed om te door te vragen bij het kind hoe het precies gaat ‘s avonds. Wat hoor je, wat gebeurt er, wanneer, wie doen wat, wat vind je lastig enz. Op die manier kom je er achter wat er precies aan de hand is. Het zou namelijk kunnen dat ook de ouders van het kind ruzie maken.

Enkele tips bij goed luisteren en vertrouwen winnen bij een kind:

  • Zorg voor een goed moment wanneer het kind vrij en open kan vertellen (privacy).
  • Ben oprecht geïnteresseerd en oordeel niet.
  • Ben betrouwbaar (voorspelbaar, bereikbaar en stabiel)
  • Ben duidelijk (ook over je zorgen)
  • Vertel het kind heel open wat jou opvalt en vraag hem/haar of het iets heeft bedacht om het probleem op te lossen.
  • Praat in de ‘ík’ vorm.
  • Stel open vragen. Dit zijn vragen die je niet met alleen ‘ja’ of ‘nee’ kunt beantwoorden en die vaak beginnen met ‘wie’, ‘wat’, ‘waar’, ‘wanneer’, ‘waarom’ of ‘hoe’.

B. Je belt meteen met de ouders om te laten weten dat hun kind slecht slaapt door de overlast van de buren

Helaas ☹️.

Je slaat het gesprek met het kind over de situatie over. Je weet namelijk nog niet precies wat er speelt. Door echt te luisteren naar het verhaal en de last van het kind, win je het vertrouwen van een kind. Het is ook belangrijk om door te vragen. In dit scenario vertelt het kind dat er geluidsoverlast is bij de buren waardoor zij/hij niet kan slapen. Echter vertellen kinderen soms een halve waarheid. Het is goed om te door te vragen bij het kind hoe het precies gaat ‘s avonds. Wat hoor je, wat gebeurt er, wanneer, wie doen wat, wat vind je lastig enz. Op die manier kom je er achter wat er precies aan de hand is. Het zou namelijk kunnen dat ook de ouders van het kind ruzie maken. Wanneer je besluit dat het nodig is om met ouders te spreken over de situatie, doe dit dan altijd met medeweten van het kind. Zo voorkom je dat je het vertrouwen van het kind schaad.

Enkele tips bij goed luisteren en vertrouwen winnen bij een kind:

  • Zorg voor een goed moment wanneer het kind vrij en open kan vertellen (privacy).
  • Ben oprecht geïnteresseerd en oordeel niet.
  • Ben betrouwbaar (voorspelbaar, bereikbaar en stabiel)
  • Ben duidelijk (ook over je zorgen)
  • Vertel het kind heel open wat jou opvalt en vraag hem/haar of het iets heeft bedacht om het probleem op te lossen.
  • Praat in de ‘ík’ vorm.
  • Stel open vragen. Dit zijn vragen die je niet met alleen ‘ja’ of ‘nee’ kunt beantwoorden en die vaak beginnen met ‘wie’, ‘wat’, ‘waar’, ‘wanneer’, ‘waarom’ of ‘hoe’.

C. Je vraag het kind om je mee te helpen met opruimen, tijdens het opruimen praat je met het kind over de situatie

Helemaal goed 😀.

Tijdens een activiteit een gesprek voeren, maakt het voor kinderen makkelijker om te praten over lastige onderwerpen. Je hoeft elkaar dan niet direct aan te kijken. Dat helpt! Door met oprechte interesse te luisteren naar het verhaal en de last van het kind, win je het vertrouwen van een kind. Daardoor zal het kind ook bij zorgen thuis eerder naar je toe komen. Het is ook belangrijk om door te vragen. In dit scenario vertelt het kind dat er geluidsoverlast is bij de buren waardoor zij/hij niet kan slapen. Echter vertellen kinderen soms een halve waarheid. Het is goed om te door te vragen bij het kind hoe het precies gaat ‘s avonds. Wat hoor je, wat gebeurt er, wanneer, wie doen wat, wat vind je lastig enz. Op die manier kom je er achter wat er precies aan de hand is. Het zou namelijk kunnen dat ook de ouders van het kind ruzie maken.

Enkele tips bij goed luisteren en vertrouwen winnen bij een kind:

  • Zorg voor een goed moment wanneer het kind vrij en open kan vertellen (privacy).
  • Ben oprecht geïnteresseerd en oordeel niet.
  • Ben betrouwbaar (voorspelbaar, bereikbaar en stabiel)
  • Ben duidelijk (ook over je zorgen)
  • Vertel het kind heel open wat jou opvalt en vraag hem/haar of het iets heeft bedacht om het probleem op te lossen.
  • Praat in de ‘ík’ vorm.
  • Stel open vragen. Dit zijn vragen die je niet met alleen ‘ja’ of ‘nee’ kunt beantwoorden en die vaak beginnen met ‘wie’, ‘wat’, ‘waar’, ‘wanneer’, ‘waarom’ of ‘hoe’.

Ga door naar Vraag 3 »

Praten met de ouder: Juf Ilona belt met de ouders van het kind. Wat zou de leerkracht tegen moeder kunnen zeggen om in gesprek te gaan over de zorgen/het slecht slapen van het kind?

A. Ik maak me zorgen over jullie kind. Het vertelt aan mij dat hij/zij slecht kan slapen omdat de buren overlast geven. Kan dat kloppen?

Bijna goed 😐.

Dit is een prima vraag, wanneer je met het kind hebt gesproken over de situatie en na doorvragen blijkt dat het echt alleen de buren zijn die ruzie maken. Wanneer er twijfel is over de situatie en de rol van de ouders, dan maak je het met deze vraag makkelijk voor ouders om hun eigen aandeel in de situatie buiten beschouwing te laten. Je kunt dan beter vragen: “Ik maak me zorgen over jullie kind. Het vertelt aan mij dat hij/zij slecht kan slapen. Kan dat kloppen?”

Enkele tips bij gesprek met ouders:

  • Bespreek open met de ouders wat je opvalt en vraag door, zonder oordeel. Hoe kijken zij tegen de situatie aan?
  • Steun de ouders, maar laat de verantwoordelijkheid bij hen.
  • Veroordeel de ouders niet!
  • Wissel ervaringen over opvoeding uit met de ouders, zodat ze op ideeën kunnen komen over hoe ze dingen anders kunnen aanpakken.

B. Hoe gaat het met jullie kind? Hij/zij geeft bij mij vaker aan dat hij/zij moe is, omdat hij/zij slecht kan slapen

Helemaal goed 😀.

Je kunt heel open vertellen wat je opvalt bij het kind en vragen of er iets aan de hand is. Het is natuurlijk wel belangrijk dat je het gesprek inleidt en niet meteen met de deur in huis valt. Aandachtspunten daarbij zijn:

  • Bespreek open met de ouders wat je opvalt en vraag door, zonder oordeel. Hoe kijken zij tegen de situatie aan?
  • Steun de ouders, maar laat de verantwoordelijkheid bij hen.
  • Veroordeel de ouders niet!
  • Wissel ervaringen over opvoeding uit met de ouders, zodat ze op ideeën kunnen komen over hoe ze dingen anders kunnen aanpakken.

C. Jullie kind vertelt me dat hij/zij slecht kan slapen. Ik weet wel iemand die jullie hierbij kan helpen

Helaas ☹️.

Je komt direct met de oplossing, terwijl je nog niet precies van ouders weet wat er speelt of hoe zij tegen de situatie aankijken. Laat ouders de keuze maken wat er moet gebeuren.

Je kunt heel open vertellen wat je opvalt en vragen of er iets aan de hand is. Het is natuurlijk belangrijk dat je het gesprek inleidt en niet meteen met de deur in huis valt. Aandachtspunten daarbij zijn:

  • Bespreek open met de ouders wat je opvalt en vraag door, zonder oordeel. Hoe kijken zij tegen de situatie aan?
  • Steun de ouders, maar laat de verantwoordelijkheid bij hen.
  • Veroordeel de ouders niet!

Wissel ervaringen over opvoeding uit met de ouders, zodat ze op ideeën kunnen komen over hoe ze dingen anders kunnen aanpakken.

Ga door naar Vraag 4 »

Maak zelf het verschil: Op welke manieren is juf Ilona een vertrouwenspersoon voor kinderen met zorgen thuis?

A. Ze neemt kinderen serieus en doet niets zonder het eerst te bespreken met het kind

Helemaal goed 😀.

Oprechte aandacht van volwassenen vergroot de veerkracht van kinderen en vermindert (effecten van) stress. Het is belangrijk dat kinderen weten wat er gaat gebeuren en waarom. Dit versterkt de vertrouwensband.

B. Ze neemt de tijd om te investeren in het opbouwen van een band met het kind

Helemaal goed 😀.

Het opbouwen van een vertrouwensband met een kind kost tijd. Een kind moet zich veilig genoeg voelen voor het zal vertellen wat er echt aan de hand is. Door bijvoorbeeld het geven persoonlijke aandacht en complimenten, weet een kind dat het echt gezien wordt en dat het bij je terecht kan als het nodig is. Laat de regie bij het kind. Dring zichzelf niet op, maar ben vooral beschikbaar en toegankelijk.

C. Ze bedenkt een oplossing voor het probleem van het kind en neemt meteen actie

Helaas ☹️.

Ondersteun ouders, maar laat de regie bij hen. Bedenk samen met ouders en kind welke stappen hen kunnen helpen/ontlasten. Voor inspiratie voor hulpmogelijkheden zie de website. Je hoeft het probleem niet over te nemen of op te lossen, maar kunt mogelijk wel de brug zijn naar meer hulp als dat nodig blijkt.

Ga door naar Vraag 5 »

Help verwijzen: Juf Ilona zet altijd professionele hulp in van een organisatie als ze merkt dat een kind hulp nodig heeft.

A. Waar

Helaas ☹️.

Alleen in situaties waar je merkt dat er veel problemen zijn en dat je er samen met het kind en zijn/haar ouders niet uitkomt, is het zaak dat je ze stimuleert om meer hulp te zoeken.  Enkele tips hierbij zijn:

  • Deel je zorgen met een collega, interne begeleider/zorgcoördinator, jeugd- en gezinswerker van het Centrum voor Jeugd en Gezin of in het zorgoverleg. Kijk samen wat er vanuit school mogelijk is aan ondersteuning.
  • Bestaan er veel zorgen over een gezin of accepteren de ouders geen (of onvoldoende) hulp, dan treedt de Meldcode Kindermishandeling en Huiselijk Geweld van de eigen organisatie in werking.
  • Het is belangrijk dat jij er voor het kind blijft in de rol die jij hebt, als docent. Je hoeft het echter niet alleen te doen. Wil je als docent zelf advies over de situatie, neem dan ook contact op met een van de organisaties.
  • Blijf betrokken, zelfs wanneer er professionele hulp opgestart is. Dit zal je helpen om op een natuurlijke manier aan te sluiten op wat het kind nodig heeft op school.
  • Ben oprecht nieuwsgierig over het verloop van de hulpverlening en de ervaringen van kind en ouders.

B. Niet waar

Helemaal goed 😀.

Alleen in situaties waar je merkt dat er veel problemen zijn en dat je er samen met het kind en zijn/haar ouders niet uitkomt, is het zaak dat je ze stimuleert om meer hulp te zoeken.  Enkele tips hierbij zijn:

  • Deel je zorgen met een collega, interne begeleider/zorgcoördinator, jeugd- en gezinswerker van het Centrum voor Jeugd en Gezin of in het zorgoverleg. Kijk samen wat er vanuit school mogelijk is aan ondersteuning.
  • Bestaan er veel zorgen over een gezin of accepteren de ouders geen (of onvoldoende) hulp, dan treedt de Meldcode Kindermishandeling en Huiselijk Geweld van de eigen organisatie in werking.
  • Het is belangrijk dat jij er voor het kind blijft in de rol die jij hebt, als docent. Je hoeft het echter niet alleen te doen. Wil je als docent zelf advies over de situatie, neem dan ook contact op met een van de organisaties.
  • Blijf betrokken, zelfs wanneer er professionele hulp opgestart is. Dit zal je helpen om op een natuurlijke manier aan te sluiten op wat het kind nodig heeft op school.
  • Ben oprecht nieuwsgierig over het verloop van de hulpverlening en de ervaringen van kind en ouders

Bekijk de andere E-learning situaties

Soms is een knuffel alles wat er
nodig is om iemand te helpen!